Κρίσεις πανικού και αφηγηματική θεραπεία

 

 Από την Κατερινά Δαμιανίδη, Εθελόντρια Ψυχολόγο milamou.gr

 

Μια συνθήκη που αναφέρεται συχνά στο θεραπευτικό δωμάτιο είναι η συνάντηση των ανθρώπων με αυτό που ο ψυχολογικός λόγος ορίζει ως ‘’κρίση πανικού’’. Μια τέτοια συνθήκη είναι μάλιστα συχνά αφορμή για την αναζήτηση μιας θεραπευτικής σχέσης.

Με βάση τις ιστορίες των θεραπευόμενων, σε μια κρίση πανικού οι άνθρωποι βιώνουν ένα σύνολο σωματικών συμπτωμάτων και σκέψεων που μπορεί να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: εφίδρωση, τρέμουλο, τάση για λιποθυμία ή εμετό, θολή όραση, δύσπνοια, αίσθημα ασφυξίας, πόνο στο στήθος, φόβο θανάτου. Οι εμπειρίες των ανθρώπων διαφοροποιούνται καθώς τα συμπτώματα δεν είναι ποτέ ακριβώς ίδια, όπως ποτέ δεν είναι ίδια και η προσωπική τους ιστορία. Οι κρίσεις συχνά συναντούν τους ανθρώπους με ή χωρίς επίγνωση συγκεκριμένης αφορμής τη στιγμή που βιώνονται, και μπορεί να επανέρχονται ανά τακτά διαστήματα ή όχι.

Οι τρόποι με τους οποίους προσεγγίζω το άτομο κατά την αφηγηματική θεραπεία βασίζονται στην αρχή ότι ο άνθρωπος δεν είναι το πρόβλημα, το πρόβλημα είναι το πρόβλημα (White, 1988). Εντοπίζουμε λοιπόν μαζί το πρόβλημα ως κάτι έξω από το άτομο και αρχίζουμε τη συνέρευνα που μέσα από τις ερωτήσεις μου το άτομο περιγράφει στις επιδράσεις των κρίσεων στους διάφορους τομείς της ζωής του. Το άτομο έχει την επιλογή να ονομάσει το πρόβλημα των κρίσεων με ένα όνομα που βγάζει νόημα στο ίδιο, και όχι αυτόν που ορίζει ο ψυχολογικός λόγος ως ‘’κρίση πανικού’’.  Ο στόχος των ερωτήσεων είναι η διερεύνηση του βιώματος, τις πιθανές αιτίες καθώς και τους τρόπους που έχει ο άνθρωπος για να αντιστέκεται στο πρόβλημα, με βάση τις αξίες και τις προθέσεις του. Ανακαλύπτουμε μαζί την ιστορία του προβλήματος αλλά και τις ιστορίες δύναμης που φέρει το άτομο. Μέσα από τις συναντήσεις μας το άτομο ορίζει τη στάση του σχετικά με το πρόβλημα και πως θα ήθελε να είναι η σχέση του με αυτό.

Η θεραπευτική σχέση αποτελεί συχνά το μέσο στο οποίο βασιζόμαστε στο θεραπευτικό δωμάτιο έτσι ώστε να φτάσει το άτομο στην θεραπεία των κρίσεων. Οι κρίσεις πανικού συχνά συνοδεύονται από αίσθηση απώλειας ελέγχου του σώματος ή του γενικότερου ελέγχου. Οι άνθρωποι αναφέρονται συχνά στην αίσθηση επικινδυνότητας ή και το φόβο του θανάτου που συνοδεύει τις κρίσεις. Έτσι, βασική προϋπόθεση για τη μείωση και την απαλοιφή των σωματικών συμπτωμάτων είναι το χτίσιμο της σχέσης που δρα ως μια νησίδα ασφαλείας, από όπου το άτομο μπορεί να δράσει με μεγαλύτερη ελευθερία και αυτενέργεια.

Μέσα από την καθημερινή μου πρακτική έχω έρθει σε επαφή με πληθώρα ιστοριών που συνδέονται παρόμοιες εμπειρίες κρίσεων. Χάρη στους πρωταγωνιστές αυτών των ιστοριών, έχω αντιληφθεί ότι οι κρίσεις πανικού συχνά εκφράζουν στο σώμα την ανάγκη για αλλαγή. Καθώς στο δυτικό κόσμο ο κυρίαρχος λόγος θέλει το σώμα να διαχωρίζεται από την ψυχή, οι άνθρωποι αναζητούν πιο εύκολα λύσεις στο σωματικό πόνο. Οι κρίσεις πανικού όμως περιλαμβάνουν τόσο σωματικά όσο και πνευματικά συμπτώματα, κάτι που καθιστά απαραίτητη τη σύνδεση του σώματος και του πνεύματος, και τη φροντίδα και των δυο. Αν σκεφτούμε τις κρίσεις πανικού ως πρόβλημα, μπορούμε να τις ορίσουμε ως μια αποσύνδεση από κάτι που μας είναι σημαντικό. Ένας από τους στόχους στις συνεδρίες με τα θεραπευόμενα άτομα είναι να επανασυνδεθούν με την ιστορία τους με ένα διαφορετικό τρόπο, με έναν τρόπο που επιτρέπει τη σύνδεση με τον εαυτό και τους άλλους.

 

Κατερίνα Δαμιανίδη

Ψυχολόγος