Ψυχολογία των αλλαγών και η ανασφάλεια που τις συνοδεύει
Από την Ανθή Ανδροβιτσανέα, Εθελόντρια Ψυχολόγο milamou.gr
Μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν είναι αρκετή ώστε να αντιληφθούμε ότι οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες στη ζωή μας και μπορούν να επηρεάσουν τόσο τη διάθεσή μας όσο και τον τρόπο σκέψης, καθώς και τη συμπεριφορά μας. Ορισμένες αλλαγές είναι ευπρόσδεκτες, ενώ άλλες μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία, αβεβαιότητα και φόβο.
Κατά τη διάρκεια της ζωής, ένας άνθρωπος μπορεί να βιώσει πολλές αλλαγές, τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον του. Η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβεία και από εκεί στην ενήλικη και υπερήλικη ζωή, αλλαγές στις διαπροσωπικές σχέσεις, όπως η έναρξη ή η λήξη μιας σχέσης, ο γάμος ή η δημιουργία μιας οικογένειας, ή ακόμα και αλλαγές στην εργασία, την κοινωνική ζωή και την υγεία, είτε είναι μικρές, είτε μεγάλες, είτε έχουν θετικό, είτε αρνητικό πρόσημο, αποτελούν αλλαγές που επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τον κάθε ένα και την κάθε μια από εμάς.
Δεν υπάρχει απόλυτη διαβεβαίωση ότι μια αλλαγή είναι “για καλό”, καθώς η ζωή είναι πολύπλοκη και απρόβλεπτη και η επίδραση των αλλαγών είναι διαφορετική από άτομο σε άτομο και από μια χρονική περίοδο σε μια άλλη. Ακόμα και αν η προσαρμογή στις αλλαγές είναι δύσκολη, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η ζωή μας αποτελεί μια σειρά από αλλαγές, τις οποίες είναι προς όφελος μας να μάθουμε να αποδεχόμαστε και να διαχειριζόμαστε.
Μια από τις κύριες προκλήσεις στην αντιμετώπιση των αλλαγών είναι η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα που μπορούν να προκαλέσουν. Η ανασφάλεια μπορεί να συνδεθεί με ανησυχία, στρες και αρνητικά συναισθήματα. Ενώ η ανοχή στην αβεβαιότητα, απαιτεί να προσαρμοστούμε σε νέες, άγνωστες ή ανεπιθύμητες, συνήθως, για εμάς, συνθήκες. Ο φόβος που αισθανόμαστε μπορεί να προέρχεται από την άγνοια για το άγνωστο, την αμφισβήτηση της ικανότητας μας να ανταποκριθούμε σε κάτι καινούριο ή την ανησυχία για το αν η αλλαγή θα είναι θετική ή αρνητική. Επίσης, οι αλλαγές συχνά συνεπάγονται την απώλεια της σταθερότητας και της σιγουριάς που μας παρείχε η προηγούμενη κατάσταση. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα συναισθήματα αυτά είναι φυσιολογικά, καθώς αποτελούν σημάδι ότι βιώνουμε κάτι καινούριο και ότι αντιμετωπίζουμε μια νέα πρόκληση.
Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι/ες με αλλαγές, μπορεί να αναπτυχθεί μια εσωτερική πίεση ή υψηλές προσδοκίες, προκειμένου να ανταποκριθούμε “σωστά” σε αυτές και να τις αντέξουμε. Ωστόσο, αυτή η πίεση μπορεί να οδηγήσει σε έντονο στρες και ανησυχία. Για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πίεση και να αντέξουμε τις απαιτήσεις των αλλαγών, μπορούμε να λάβουμε ορισμένα μέτρα, όπως:
- Αποδοχή της αλλαγής: Η αποδοχή της αλλαγής είναι ένα σημαντικό βήμα για τη διαχείριση της ανασφάλειας που μπορεί να προκύψει. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η αλλαγή είναι φυσιολογική και μέρος της ζωής μας. Αντί να παλεύουμε κατά της αλλαγής, μπορούμε να προσπαθήσουμε να την αποδεχτούμε και να εστιαστούμε στο να βρούμε λύσεις για να προσαρμοστούμε σε αυτήν.
- Κατανόηση των επιπτώσεων: Η αλλαγή μπορεί να έχει διάφορες επιπτώσεις στη ζωή μας. Μπορούμε να αναλύσουμε τις επιπτώσεις αυτές και να προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους για να τις αντιμετωπίσουμε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την ενημέρωση για τις νέες καταστάσεις, την απόκτηση επίγνωσης για το τι ακριβώς μας ανησυχεί, καθώς και την ανάλυση των δυνατοτήτων και των περιορισμών που προκύπτουν από την αλλαγή.
- Αναζήτηση υποστήριξης: Η αναζήτηση υποστήριξης από φίλους, οικογένεια ή επαγγελματίες υγείας συμβάλλει στην ψυχική μας αποφόρτιση, μέσω της επικοινωνίας των συναισθημάτων που νιώθουμε σχετικά με την αλλαγή που πρόκειται να βιώσουμε ή βιώνουμε, καθώς επίσης βοηθά και στο δούμε την κατάσταση από μια άλλη οπτική.
- Θέσπιση στόχων: Η θέσπιση στόχων παρέχει μια σαφή κατεύθυνση σχετικά με τις ενέργειες και τις αποφάσεις που καλούμαστε να πάρουμε αναφορικά με τη ζωή που θέλουμε να ζήσουμε, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, υπενθυμίζοντας μας τις αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν για να το πετύχουμε.
Ανθή Ανδροβιτσανέα
Ψυχολόγος